Sociale isolatie: wat doet het met ons?
donderdag 19 maart 2020
Over de hele wereld blijven zoveel mogelijk mensen thuis. Het bedrijfsleven speelt zich momenteel op veel plekken af in de huiskamer. Sociale isolatie helpt ons namelijk om de corona crisis zo goed mogelijk te controleren en het zorgsysteem iets te ontlasten. Maar wat gebeurt er eigenlijk met onze mentale gezondheid wanneer we te lang van elkaar afgesneden zijn?
Mensen zijn van nature sociale wezens. Psychologen zijn zelfs tot de conclusie gekomen dat ons brein vroeger niet is geëvolueerd om slimmer te zijn dan andere dieren, maar om ons in staat te stellen rijke, complexe sociale relaties aan te gaan met anderen. We hebben dus niet zozeer een 'rekenbrein' of een 'probleemoplossend brein', maar een sociaal brein. En sociale dieren bereiken dingen door middel van sociale interactie. Maar wat gebeurt er als die sociale interactie grotendeels wegvalt?
Eenzaamheid
Epidemiologische studies hebben vaak aangetoond dat sociaal geïsoleerde mensen een kortere levensduur hebben dan anderen. Ook hebben zij een verhoogd risico op tal van gezondheidsproblemen, zoals infecties, hartaandoeningen en infecties. Dit zou alles te maken kunnen hebben met eenzaamheid.
Door sociale isolatie voelen mensen zich eenzamer dan normaal. Dit is op zichzelf geen probleem. Eenzaamheid hoort af en toe bij het leven en leert je anderen meer te waarderen. Daarnaast is het momenteel noodzakelijk dat mensen afstand van elkaar nemen, of zo besmetting met het coronavirus te voorkomen. Maar wanneer eenzaamheid te lang duurt en chronisch wordt, kan het behoorlijk wat negatieve effecten hebben op onze gezondheid.
Uit onderzoek van John Cacioppo blijkt dat er verschillende potentieel ongezonde veranderingen in het cardiovasculaire, immuun- en zenuwstelsel van chronisch eenzame mensen kunnen ontstaan. Dit zou kunnen verklaren waarom sociaal geïsoleerde mensen een kortere levensduur hebben.
Daarnaast suggereert hun werk dat eenzaamheid draait om het gevoel dat je er zelf bij hebt, en niet om het werkelijke aantal mensen waarmee je in contact staat. Eenzaamheid tegengaan kan dus prima vanuit je eigen huis, door te bellen, te skypen, elkaar brieven te sturen enzovoorts.
Verveling
Behalve eenzaamheid ligt ook verveling op de loer. Interactie is namelijk belangrijk voor het prikkelen van je hersenen. Het voeren van gesprekken daagt je uit en zorgt ervoor dat je je best doet om redeneringen af te maken. Je prefrontale cortex is dan voortdurend geactiveerd. Dat is gezond. Zonder die activatie wordt de kans groter dat mensen zich lusteloos en minder fit gaan voelen.
Ook is verveling voor sommige mensen een motivatie om risicovol of ongezond gedrag te vertonen. Dit geldt zeker voor mensen die zich vaak vervelen en minder zelfcontrole hebben. Zij neigen dan eerder naar het gebruik van alcohol, drugs of overmatig eten en zijn sneller bereidt om te gokken, hard te rijden of veel geld uit te geven.
Wanneer verveling te lang duurt, kan dit leiden tot lethargie. Hierbij slaapt iemand veel en maakt een duffe en mentaal slome indruk. Dit kan weer gepaard gaan met depressie of apathie. Gelukkig is deze lethargie, als symptoom van verveling, op te lossen door onder andere het verminderen van stress en goede voeding.
Om verveling tijdens sociale isolatie tegen te gaan moet je creatief zijn. Zorg voor voldoende beweging, bijvoorbeeld door buiten te joggen of door home workouts. Lees – of schrijf - een boek, ga knutselen, leer je hond nieuwe trucjes of houd een spelletjesmarathon.