Berichten

Een kerstpakket. Veel werknemers verheugen zich er jaarlijks op. Vooral de pakketten waarvan ze niet weten wat erin zit, vallen in de smaak. Gewoonweg omdat het een verrassing is. De gulle werkgever breekt er jaarlijks echter zijn hoofd over, want de kalkoen die Scrooge zijn werknemer gaf, is niet meer van deze tijd. Wel het gebaar!

Scrooge had het niet beter kunnen doen. Eerst was deze hoofdpersoon uit Dickens’ A Christmas Carol een vrek, maar hij wist het tot inkeer te komen en uiteindelijk de meest gulle werkgever te worden die je maar bedenken kunt. Hij schonk zijn werknemer uiteindelijk tijd vrij met zijn gezin en voor het gezin regelde Scrooge een enorme kalkoen als kerstgeschenk. Of we de oorsprong van het befaamde kerstpakket hier moeten zoeken, is lastig te zeggen, maar het lijkt er wel wat op en het is een mooi verhaal.

Marketing was de uitgeverij in 1843 al niet vreemd

Nog even voor de duidelijkheid. Dit speelde zich allemaal in de negentiende eeuw al af. Het verhaal verscheen in boekvorm op 19 december 1843. Een perfecte timing waaruit blijkt dat marketing ook de uitgeverijen in die tijd niet vreemd was. Het werd dan ook in het eerste jaar al een succes. Maar liefst zesduizend boeken gingen dat jaar al over de toonbank. Het verhaal van Dickens stond als een huis en Ebenezer Scrooge is vanaf dat jaar niet meer van de radar verdwenen. Nog jaarlijks, ook anno 2021, wordt het boek gelezen en het verhaal in theaters, en op film en televisie vertoond. Er zijn bovendien van het verhaal ook een groot aantal moderne versies gemaakt.

De oudst gekende verfilming is uit 1901 en er volgden er vele, met name in Engeland gemaakt en wereldwijd in de theaters opgevoerd. Een Nederlandse versie is er ook. In 1979 werd er een musical uitgevoerd met de titel: De wonderbaarlijke genezing van Ebenezer Scrooge, geregisseerd door Willy van Hemert (1912-1193) met acteur Henk van Ulsen (1927-2009) als Scrooge. Ook zijn er een Muppet Christmas Carol (1992), een Flintstones Christmas Carol (1994) en een Sesame Street Christmas Carol (2006). Een vrouwelijke Scrooge is er ook. Deze film heet Ebbie (1995) en daarin speelt actrice Susan Lucci de rol van Elizabeth ‘Ebbie’ Scrooge, de kille eigenaresse van een warenhuis. In 2020 verzorgde omroep Max een live uitzending van een uitvoering van het verhaal (Scrooge live) in de buitenlucht in Dordrecht.

Je zou heus kunnen vermoeden dat het ontstaan van het kerstpakket in ieder geval voor een deel te danken is aan dit verhaal van Dickens dat bij veel mensen tot de verbeelding spreekt. En, zo het lijkt, veel werkgevers op een spoor heeft gezet. Wie zijn personeel jaarlijks wil bedanken voor al het harde werken, biedt hen rond de kersttijd een pakket aan. Een cadeau dat weliswaar iets anders is dan een kalkoen, maar wel hetzelfde gevoel teweegbrengt. Dankbaarheid.

Een kerstbrood was een welkom extraatje

Het kerstpakket is een traditie die pas echt zijn intrede deed aan het begin van de negentiende eeuw. Het waren vooral boeren die met de kerstdagen etenswaren aangeboden kregen als extraatje voor het hele gezin, de knechten en de meiden. IJskasten bestonden in die tijd nog niet en eten kon niet lang worden bewaard. Van echte kerstinkopen was geen sprake. Dan was dit een heerlijk extraatje. Mensen waren bovendien vaak arm en ze konden zich iets extra’s helemaal niet permitteren. Een groot kerstbrood en een warme drank waren zeer welkom.

In veel landen is het kerstpakket inmiddels een traditie waarmee werknemers als dank voor hun werk in het afgelopen jaar rond de kersttijd waardering krijgen. Vaak bestaat zo’n pakket uit luxe levensmiddelen met veel ruimte voor chocolade, wijn en snacks. Soms bevat het nog een extra cadeau. Een badjas, reistas, koffer, staafmixer, fruitschaal en ga zo maar door. Je kunt het zo gek niet bedenken of het wordt in een kerstpakket gestopt.

Kerstpakketten kunnen tegenwoordig niet gek genoeg zijn, alhoewel sommige werkgevers het bij het traditionele pakket houden vol van lekkernijen. Maar even zo vaak tref je pakketten met daarin alle mogelijke soorten koffie of thee, een wellness-pakket, een pakket met biologische producten, met verschillende soorten bier. Het zijn de zogenoemde thema-pakketten. Maar ook zijn er pakketten in de vorm van een cadeaubon of voucher of er wordt een schenking aan een goed doel gedaan.

Je kunt er als werkgever maar beter op tijd bij zijn

Het laat zich raden dat veel werkgevers zich jaarlijks het hoofd buigen over waaruit het kerstpakket moet bestaan. Als de kerstverlichting nog lang op zich laat wachten en niemand eigenlijk met kerst bezig is, moet het al op de agenda. Dat is vaak al aan het einde van de zomer, wanneer een en ander bedacht moet worden zodat de pakketten op tijd kunnen worden besteld. Naarmate de dagen korter worden, wordt het drukker in kerstpakkettenland. Je kunt er als werkgever maar beter op tijd bij zijn. Tegen de tijd dat de kerstverlichting buiten wordt opgehangen, is het veelal te laat om een kerstpakkettenorder te plaatsen. Wie dan nog niets heeft, moet zijn creativiteit aanboren en alternatieven bedenken.

Alternatieven voor het traditionele kerstpakket

In de loop der jaren zijn er overigens heus veel alternatieven voor het traditionele kerstpakket bedacht. Werknemers kregen een dagje uit aangeboden, mochten uit eten, ontvingen een lidmaatschap van een magazine, of kregen zelfs een weekendje weg aangeboden. Allemaal geweldig, maar het is gebleken dat de doos die op vrijdag voor kerst mee naar huis mag met daarin een scala aan verrassingen nog altijd het beste werkt. Dat vinden veel mensen toch het leukst, en het lekkerst.

Het meest luxe kerstpakket schijnt volgens de mediaberichtgeving een doos te zijn geweest vol van producten met een waarde van maar liefst 28000 euro. Daarin trof je de beste wijnen, chocolade, gevogelte, kaas en kaviaar. Kom je de kerst heus mee door.